Cilj Transportne zajednice je formiranje jedinstvenog tržišta transportne infrastrukture, kopnenog, riječnog i pomorskog saobraćaja između država zapadnog Balkana i Evropske unije (EU). Ugovor o formiranju ove zajednice potpisale su Srbija, Crna Gora, Albanija, Makedonija i Kosovo.

Zbog uslovljavanja iz Republike Srpske (RS) BiH nije potpisala ovaj Ugovor. Predsjedavajući Vijeća ministara BiH Denis Zvizdić kaže da se, uprkos blokadama iz RS-a, još uvijek radi na tome da BiH postane dio Transportne zajednice zapadnog Balkana. Uslovljavanje iz Banjaluke ocijenio je „nerazumnim". Vijeće ministara i Vlada Federacije BiH odbile su uslove RS-a, prenosi DW.

RS je tražila promjenu teksta osnovnog ugovora insistirajući na procedurama koje su, možda, uobičajene za komplicirane bosanskohercegovačke prilike, ali ne i za evropske. „RS nije protiv da se usaglasi ta Transportna asocijacija, ali odluke koje izlaze iz BiH, regionalnog i evropskog karaktera, moraju da budu provedene kroz proceduru Mehanizma koordinacije", kazao je predsjednik RS-a Milorad Dodik, pojašnjavajući na čemu insistira ovaj bosanskohercegovački entitet.

RS je, između ostalog, tražila da stajališta države BiH u okviru Transportne zajednice jugoistočne Europe naizmjenično i „po sistemu rotacije“ zastupaju tri ministarstva, državno i dva entitetska. Iz Evropske komisije je poručeno da se tekst ugovora ne može mijenjati i da su uslovi jednaki za sve države.

Odluke na štetu sopstvenih građana

Novinar BH radija 1 Amir Sužanj za Deutsche Welle kaže da je onemogućavanje pristupa transportnoj zajednici zapadnog Balkana samo jedna u nizu aktivnosti kojima vlasti RS-a  opstruiraju evropski put BiH. „Teško je racionalno, ekonomski, matematički objasniti zašto su uslovi za pristupanje transportnoj zajednici, koji su prihvatljivi svim drugim balkanskim vladama, prije svega Srbiji, neprihvatljivi Vladi RS-a. Nemoguće je prihvatiti argumente da je RS zbog nečega na gubitku u jednom velikom projektu, koji ekonomisti ocjenjuju kao ekonomski potpuno utemeljen", kaže Sužanj. On smatra da je iza cijelog ovog slučaja nastojanje vladajućih krugova u RS-u da onemoguće BiH da iskoristi beneficije u pretpristupnom periodu.

„Navodni pristanak za pristupanje transportnoj zajednici uz određene uslove doista se čini kao providan politički cilj opstrukcije ovog dijela evropskih nastojanja. Uostalom, i ranije smo bilježili slučajeve da Vlada RS-a, čak i na vlastitu štetu, ili da budemo precizniji, na štetu građana tog entiteta, odbija da prihvati određene projekte i dokumente, tvrdeći da se time oduzimaju nadležnosti entiteta." 

"Tako su poljoprivrednici u Republici Srpskoj ostali bez desetina miliona eura iz pretpristupnih fondova EU uz obrazloženje entitetske vlasti da ne može prihvatiti strategije na državnom nivou, da se ne može dozvoliti prenos nadležnosti ili da ne prihvata sredstva kojima se 'jačaju državne institucije'. Ovaj slučaj ne može se shvatiti nikako drugačije nego kao kontinuirani nastavak vladajuće strukture u Republici Srpskoj da po svaku cijenu blokira institucije na državnom nivou i obesmisli njihovo postojanje, kako bi BiH prikazala kao nefunkcionalnu i nemoguću državu“, ističe Sužanj.